SISTEM ENDOKRINA - hormon & sistem pengawalan

 

SISTEM ENDOKRINA

• terdiri dari beberapa kelenjar yang terpisah antara satu sama lain di seluruh badan.
• Kelenjar - hasilkan dan rembeskan bahan-bahan yang dipanggil hormon ke dalam darah.
• Hormon - mempengaruhi @ mengawal aktiviti tisu @ organ tertentu.

KELENJAR ENDOKRINA

• tiada duktus (penakung).
• membawa bahan rembesan seperti hormon.
• dirembeskan secara terus / langsung ke dalam darah dan dibawa ke seluruh badan.
• mempengaruhi sel yang mempunyai tapak reseptor untuk hormon tersebut.
• mempunyai rangkaian yang berlanjutan ke salur darah.

PERBANDINGAN SISTEM ENDOKRINA & SISTEM SARAF

SISTEM ENDOKRINA	SISTEM SARAF
Bertindak melalui hormon - pengaruhi tumbesaran, perkembangan, aktiviti metabolisma.	Bertindak melalui impuls elektrik dan neurotransmitter menyebabkan kontraksi otot dan pembesaran kelenjar-kelenjar.
Kesan jangkamasa panjang, lebih am.	Kesan jangkamasa pendek, setempat.

CIRI-CIRI HORMON

• mengandungi protein (asid amino) dan steroid (lemak).
• semua hormon adalah jenis protein(terbitan protein) kecuali hormon seks dari gonad dan korteks adrenal (terbitan lipid).
• rembes secara perlahan dalam jumlah yang kecil.
• kesannya kuat terhadap metabolisma.
• sel-sel dalam tisu tertentu mempunyai kawasan reseptor untuk hormon tertentu.
• kawasan reseptor - atas permukaan sel, bahagian dalam sel.

PRINSIP TINDAKAN HORMON

• bergabung mengikut mekanisma 'lock and key'.
• kelenjar endokrina - rembes lebih hormon daripada apa yang diperlukan.
• lebihan hormon dikeluarkan oleh kidney atau dimusnahkan oleh metabolisma.

KLASIFIKASI HORMON

1. steroid
2. non-steroid

1. STEROID

• terdiri daripada kolestrol.
• larut lemak.
• melalui fosfolipid membrane plasma sel sasaran dengan mudah.
• contoh:
• Aldosterone
• Cortisol 
• Estrogen
• Progestrone
• Testosterone

2. NON-STEROID

• terdiri daripada asid amino
• 4 jenis hormon, iaitu:
• protein - rantaian asid amino panjang, eg: insulin, hormon paratiroid.
• glycoprotein - terdapat karbohidrat melekat pada rantaian asid amino, eg: Follicle Stimulating Hormone (FSH), Luteinizing Hormone (LH).
• peptide - rantaian asid amino lebih pendek, eg: oxytoxin, Anti Diuretic Hormone (ADH).
• terbitan (derivative) asid amino - terdiri dari satu molekul asid amino, eg: epinephrine (adrenaline), thyroxin.

SISTEM PENGAWALAN TINDAKAN HORMON

1. mekanisma maklumbalas negatif - insulin dan konsentrasi darah.

2. ransangan lain-lain hormon (hormon trophic) - TSH (anterior kelenjar pituitari) menyebabkan kelenjar tiroid rembeskan tiroksin.

3. ransangan oleh sistem saraf - rembeskan epinephrine dalam tindakbalas ransangan oleh saraf simpatetik.

GANGGUAN PENGAWALAN TINDAKAN HORMON

1. Hypersecretion

• tumor
• autoimuniti - sel badan ransangkan lebih banyak hormon
• kegagalan mekanisma maklumbalas negatif - masalah pada otak, hormon dirembes dengan banyak

2. Hyposecretion

• tumor - kanser
• kematian tisu kelenjar
• kerosakan mekanisma maklumbalas positif

KELENJAR-KELENJAR ENDOKRINA

1. kelenjar pituitari
2. kelenjar tiroid
3. kelenjar paratiroid
4. kelenjar adrenal
5. kelenjar pineal / pineal body
6. Islet of Langerhan - pankreas
7. gonad - ovari dan testes